با وجود آنکه ۵۳۴ هزار واحد اقدام ملی مسکن به مرحله اجرا رسیده و بنا بر اعلام وزارت راه و شهرسازی این تعداد دارای پیشرفت فیزیکی هستند تعداد کسانی که برای این خانه‌ها پول واریز کرده‌اند ۲۳۷ هزار نفر هستند که نشان می‌دهد ۵۶ درصد متقاضیان پرداختی نداشته‌اند؛ البته احتمالا برخی طرحهای مربوط به دستگاههای دولتی با کمک تسهیلات بانکی به مراحل اولیه ساخت رسیده است.
آخرین آماری که وزارت راه و شهرسازی ارایه داده نشان می‌دهد واحدهای شروع شده و دارای عملیات اجرایی طرح اقدام ملی مسکن توسط ستاد اجرایی فرمان امام (ره) ۳۷ هزار و ۷۹۸ واحد، شرکت عمران شهرهای جدید ۱۳۵ هزار و ۴۷۹ واحد، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ۶۵ هزار و ۸۵ واحد، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ۷۲ هزار واحد، سازمان ملی زمین و مسکن (ادارات کل راه و شهرسازی) ۱۳۴ هزار و ۹۲۷ واحد، شرکت بازآفرینی شهری ایران ۸۰ هزار واحد و وزارت آموزش و پرورش ۹ هزار و ۲۰۴ واحد است که مجموع واحدهای طرح اقدام ملی مسکن که عملیات اجرایی آنها آغاز شده ۵۳۴ هزار و ۴۸۴ واحد است.
از طرف دیگر تا اواخر شهریورماه تعداد افتتاح حساب طرح اقدام ملی مسکن در بانک مسکن ۲۳۷هزار و ۲۷۲ فقره بوده است. میزان واریز وجوه مبالغ ۹ هزار و ۳۸۶ میلیارد تومان است که از این میزان ۳ هزار و ۶۵۴ میلیاردتومان برای احداث پروژه‌های طرح اقدام ملی مسکن به حساب سازندگان واریز شده است. این آمار را محمدحسن علمداری ـ عضو هیات مدیره بانک مسکن ارایه داده و گفته است: در حال حاضر ۵۷۳۲ میلیارد تومان نیز در حساب بانک است و به تدریج با پیشرفت فیزیکی و آغاز احداث به پروژه‌ها تخصیص خواهد یافت.
وی با اشاره به اینکه بانک مسکن از محل تسهیلات ۲۵۵ میلیاردتومان به متقاضیان پرداخت کرده است، افزود: در مجموعه یکهزار و ۱۷۲ پروژه طرح اقدام ملی مسکن به تعداد ۶۷ هزار و ۱۳۲ واحد معرفی شده که تعداد ۱۶ هزار و ۶۲۵ واحد قراردادهایشان منعقد شده است.
با این حساب تعداد کسانی که تا کنون برای واحدهای طرح اقدام ملی مسکن پول واریز کرده‌اند ۲۳۷ هزار نفر هستند که نشان می‌دهد ۵۶ درصد متقاضیان واحدهای در دست ساخت، پرداختی نداشته‌اند. این در حالی است که بیش از دو سال (۲۶ ماه) از آغاز رسمی اجرای پروژه مسکن ملی می‌گذرد. البته احتمالا برخی طرحها که مربوط به دستگاههای دولتی است با کمک تسهیلات بانکی به مراحل اولیه ساخت رسیده باشد اما قطعا برای ادامه طرح باید متقاضیان آورده خود را به‌موقع تکمیل کنند.
هزینه ساخت هر واحد مسکن ملی ۳۷۵ میلیون تومان
وزارت راه و شهرسازی نرخ پایه واحدهای اقدام ملی مسکن را حدود ۲.۸ میلیون تومان در هر متر مربع تعیین کرده اما این نرخ مربوط به تابستان ۱۳۹۹ است و از آن زمان تا کنون مصالح ساختمانی دچار افزایش قیمت شده است. طبق برخی محاسبات در حال حاضر هزینه ساخت هر متر مسکن، بدون محاسبه قیمت زمین حدود ۵ میلیون تومان برای هر متر مربع است. بنابراین برای ساخت یک واحد ۷۵ متری به حدود ۳۷۵ میلیون تومان نقدینگی نیاز است. یعنی ۳۰۸۴ میلیارد تومان فقط تکافوی ساخت ۸۲۲۴ واحد اقدام ملی مسکن را می‌دهد.
البته تا کنون ۴۰ هزار و ۷۸ واحد مسکن ملی افتتاح شده که محمود محمودزاده ـ معاون وزیر راه و شهرسازی ـ به ایسنا گفت: عمده واحدهایی که به بهره‌برداری رسیده از روشهایی همچون تعاونی‌سازی با دریافت وام اوراق، استفاده از تسهیلات ۹ درصد بافت فرسوده و دریافت زمین بدون اتکا به منابع بانکی ساخته شده است.
مسکن ملی در یک نگاه
بنابراین گزارش، شهریوماه ۱۳۹۸ طرح اقدام ملی مسکن کلنگ‌زنی شد و ۱۸ آبان ماه ۱۳۹۸ ثبت نام از متقاضیان در چهار استان آغاز و سپس به دیگر استانها تسری پیدا کرد. ابتدا برای این پروژه ۴۰۰ هزار واحد تعریف شد که هم‌اکنون ۵۳۴ هزار واحد در مرحله اجرا قرار دارد. در پنج مرحله ثبت نام این طرح در سامانه اقدام ملی به نشانی tem.mrud.ir مجموعا ۲.۵ میلیون نفر نام‌نویسی کردند که ۵۳۰ هزار خانه اولی مشمول این طرح قرار گرفتند. تا کنون دو مرحله افتتاح صورت گرفته که روز یکم آبان ماه ۱۳۹۹ تعداد ۱۱ هزار و ۵۶۰ واحد و روز ۲۱ تیر ۱۴۰۰ تعداد ۲۸ هزار و ۵۱۸ واحد جمعا ۴۰ هزار و ۷۸ واحد به بهره‌برداری رسیده است. به دنبال تصویب قانون جهش تولید و تامین مسکن، طرح مسکن ملی به پروژه جهش تولید مسکن متصل شده و از تمامی تسهیلات و امتیازات آن استفاده خواهد کرد.
پروژه مسکن ملی از طریق آورده متقاضیان و وام بانکی پیش می‌رود. از ابتدا تسهیلات این طرح ۱۰۰ میلیون تومان با نرخ سود ۱۸ درصد بود که به ۲۵۰ میلیون تومان افزایش یافته است. آورده متقاضیان در مرحله اول حدود ۴۰ میلیون تومان است. میانگین قیمت این واحدها در کل کشور طبق شاخص سازمان برنامه و بودجه در سه ماهه دوم سال ۱۳۹۹ متری ۲.۸ میلیون تومان است که البته بر اساس آخرین محاسبات اداره کل راه و شهرسازی استان تهران به ۳.۷ میلیون تومان در هر متر مربع رسیده است. با این حال سازندگان، هزینه ساخت را حدود ۵ میلیون تومان در هر متر مربع عنوان می‌کنند.
