سمیرا امامی*
بیماری خود ایمنی شرایطی است که در آن سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به بدن شما حمله می کند.
سیستم ایمنی بدن به طور معمول از میکروب هایی مانند باکتری ها و ویروس ها محافظت می کند. هنگامی که این مهاجمان خارجی را حس می کند ، ارتش سلول های جنگنده را برای حمله به آنها می فرستد.
به طور معمول ، سیستم ایمنی بدن می تواند تفاوت بین سلول های خارجی و سلول های شما را تشخیص دهد.
در یک بیماری خود ایمنی ، سیستم ایمنی قسمتی از بدن شما ، مانند مفاصل یا پوست شما را به عنوان بیگانه اشتباه می گیرد. پروتئین هایی به نام اتوآنتی بادی آزاد می کند که به سلول های سالم حمله می کنند.
برخی بیماریهای خود ایمنی تنها یک اندام را هدف قرار می دهند. دیابت نوع ۱ به لوزالمعده آسیب می رساند. بیماریهای دیگر مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) بر کل بدن تأثیر می گذارد.
چرا سیستم ایمنی بدن را مورد حمله قرار می دهد؟
پزشکان دقیقاً نمی دانند چه چیزی باعث نقص سیستم ایمنی بدن می شود. با این حال ، برخی افراد بیشتر از دیگران به بیماری خود ایمنی مبتلا می شوند.
بر اساس یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ ، زنان به میزان ۲ تا ۱ در مقایسه با مردان به بیماریهای خود ایمنی مبتلا می شوند – ۶.۴ درصد از زنان در مقابل ۲.۷ درصد از مردان. اغلب این بیماری در دوران باروری یک زن (سنین ۱۵ تا ۴۴ سال) شروع می شود.
برخی از بیماری های خود ایمنی در گروه های قومی خاصی شایع تر هستند. به عنوان مثال ، لوپوس بیشتر از آفریقایی-آمریکایی ها و اسپانیایی تبارها از قفقازی ها تاثیر می گذارد.
برخی از بیماری های خود ایمنی مانند مولتیپل اسکلروزیس و لوپوس در خانواده ها مشاهده می شود. همه اعضای خانواده لزوماً بیماری یکسانی ندارند ، اما آنها مستعد ابتلا به یک بیماری خود ایمنی هستند.
از آنجا که شیوع بیماری های خود ایمنی در حال افزایش است ، محققان گمان می کنند که عوامل محیطی مانند عفونت ها و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا حلال ها نیز در آن دخیل هستند.
“ رژیم غذایی غربی « یکی دیگر از عوامل خطر مشکوک برای ایجاد یک بیماری خود ایمنی است. تصور می شود که خوردن غذاهای پرچرب ، پر قند و بسیار فرآوری شده با التهاب مرتبط است که ممکن است واکنش ایمنی را ایجاد کند. با این حال ، این به اثبات نرسیده است.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ بر نظریه دیگری به نام فرضیه بهداشت متمرکز شد. به دلیل واکسن ها و ضد عفونی کننده ها ، امروزه کودکان مانند گذشته در معرض میکروب قرار ندارند. عدم قرار گرفتن در معرض آن می تواند سیستم ایمنی بدن آنها را مستعد واکنش بیش از حد به مواد بی ضرر کند.
خط پایین: محققان دقیقاً نمی دانند چه چیزی باعث بیماری های خود ایمنی می شود. ژنتیک ، رژیم غذایی ، عفونت ها و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی ممکن است در این زمینه دخیل باشند.
۱۴ بیماری شایع خود ایمنی
بیش از ۸۰ بیماری خود ایمنی مختلف وجود دارد . در اینجا ۱۴ مورد از رایج ترین آنها ذکر شده است.
۱. دیابت نوع ۱
لوزالمعده هورمون انسولین را تولید می کند که به تنظیم سطح قند خون کمک می کند. در دیابت نوع ۱ ، سیستم ایمنی به سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس حمله کرده و آنها را از بین می برد.
نتایج قند خون بالا می تواند منجر به آسیب رگ های خونی و اندام هایی مانند قلب ، کلیه ها ، چشم ها و اعصاب شود.
۲. آرتریت روماتوئید (RA)
در آرتریت روماتوئید (RA) ، سیستم ایمنی به مفاصل حمله می کند. این حمله باعث قرمزی ، گرما ، درد و سفتی مفاصل می شود.
بر خلاف آرتروز ، که معمولاً افراد را در سنین بالاتر مبتلا می کند ، RA می تواند از ۳۰ سالگی یا زودتر شروع شود .
۳. پسوریازیس/آرتریت پسوریاتیک
سلولهای پوست به طور معمول رشد می کنند و سپس در مواقعی که دیگر مورد نیاز نیستند ، از بین می روند. پسوریازیس باعث تکثیر سریع سلول های پوست می شود. سلولهای اضافی ایجاد می شوند و لکه های قرمز ملتهب ایجاد می کنند ، معمولاً با پوسته های سفید نقره ای روی پوست ایجاد می شود.
تا ۳۰ درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس نیز در مفاصل خود دچار تورم ، سفتی و درد می شوند. به این شکل از بیماری آرتریت پسوریاتیک گفته می شود .
۴. مولتیپل اسکلروزیس
مولتیپل اسکلروزیس (MS) به غلاف میلین ، پوشش محافظتی که سلول های عصبی را احاطه کرده است ، در سیستم عصبی مرکزی شما آسیب می رساند. آسیب به غلاف میلین سرعت انتقال پیام ها را بین مغز و نخاع شما به و از بقیه بدن شما کند می کند.
این آسیب می تواند منجر به علائمی مانند بی حسی ، ضعف ، مشکلات تعادل و مشکل در راه رفتن شود. این بیماری انواع مختلفی دارد که با سرعت های مختلف پیشرفت می کند. با توجه به ۲۰۱۲ مطالعه مورد اعتماد منبع ، حدود ۵۰ درصد از افراد مبتلا به MS نیاز به کمک راه رفتن در عرض ۱۵ سال پس از شروع بیماری.
۵. لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)
اگرچه پزشکان در دهه ۱۸۰۰ برای اولین بار لوپوس را یک بیماری پوستی توصیف کردند زیرا بثورات رایجی ایجاد می کرد ، اما شکل سیستمیک که شایع ترین است ، در واقع بسیاری از اندام ها از جمله مفاصل ، کلیه ها ، مغز و قلب را تحت تاثیر قرار می دهد.
درد مفاصل ، خستگی و بثورات شایع ترین علائم هستند.
۶. بیماری التهابی روده
بیماری التهابی روده (IBD) اصطلاحی است که برای توصیف شرایطی که باعث التهاب در دیواره روده می شود ، به کار می رود. هر نوع IBD بخش متفاوتی از دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می دهد.
بیماری کرون می تواند هر قسمت از دستگاه گوارش را از دهان تا مقعد ملتهب کند.
کولیت اولسراتیو فقط پوشش داخلی روده بزرگ (کولون) و راست روده را تحت تاثیر قرار می دهد .
۷. بیماری آدیسون
بیماری آدیسون بر غدد فوق کلیوی تأثیر می گذارد ، که هورمون های کورتیزول و آلدوسترون و همچنین هورمون های آندروژن را تولید می کند. داشتن مقدار کمی کورتیزول می تواند بر نحوه استفاده و ذخیره کربوهیدرات ها و قند (گلوکز) توسط بدن تأثیر بگذارد . کمبود آلدوسترون منجر به از دست دادن سدیم و پتاسیم اضافی در جریان خون می شود.
علائم شامل ضعف ، خستگی ، کاهش وزن و کاهش قند خون است.
۸. بیماری گریوز
بیماری گریوز به غده تیروئید در گردن حمله می کند و باعث تولید بیش از حد هورمون های خود می شود. هورمون های تیروئید مصرف انرژی بدن را که متابولیسم نامیده می شود ، کنترل می کنند.
مصرف بیش از حد این هورمون ها باعث افزایش فعالیت های بدن شما می شود و علائمی مانند عصبی بودن ، ضربان قلب سریع ، عدم تحمل گرما و کاهش وزن را ایجاد می کند.
یکی از علائم بالقوه این بیماری برجستگی چشم است که به آن اگزوفتالموس می گویند . بر اساس مطالعه ای که در سال ۱۹۹۳ توسط Trusted Source انجام شد ، این می تواند به عنوان بخشی از آنچه چشم گراوز نامیده می شود رخ دهد ، که در حدود ۳۰ درصد از افرادی که مبتلا به بیماری گریوز هستند رخ می دهد .
۹. سندرم شوگرن
این وضعیت به غدد که باعث چرب شدن چشم و دهان می شوند ، حمله می کند. علائم بارز سندرم شوگرن خشکی چشم و خشکی دهان است ، اما ممکن است مفاصل یا پوست را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
۱۰. تیروئیدیت هاشیموتو
در تیروئیدیت هاشیموتو ، تولید هورمون تیروئید به کمبود کاهش می یابد. علائم شامل افزایش وزن ، حساسیت به سرما ، خستگی ، ریزش مو و تورم تیروئید ( گواتر ) است.
۱۱. میاستنی گراویس
میاستنی گراویس بر تکانه های عصبی تأثیر می گذارد که به مغز در کنترل ماهیچه ها کمک می کند. هنگامی که ارتباط اعصاب به ماهیچه ها مختل می شود ، سیگنال ها نمی توانند ماهیچه ها را به سمت انقباض سوق دهند.
شایع ترین علامت ضعف عضلانی است که با فعالیت بدتر می شود و با استراحت بهبود می یابد. اغلب ماهیچه هایی که حرکات چشم ، باز شدن پلک ، بلع و حرکات صورت را کنترل می کنند ، درگیر می شوند.
۱۲. واسکولیت خود ایمنی
واسکولیت خود ایمنی زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی به رگ های خونی حمله می کند. التهاب ناشی از آن عروق و وریدها را باریک کرده و باعث می شود خون کمتری در آنها جریان یابد.
۱۳. کم خونی خطرناک
این وضعیت باعث کمبود پروتئین ساخته شده توسط سلولهای پوشش معده می شود که به عنوان عامل ذاتی شناخته می شود و برای جذب روده باریک ویتامین B-12 از غذا مورد نیاز است. بدون مقدار کافی از این ویتامین ، فرد دچار کم خونی می شود و توانایی بدن برای سنتز مناسب DNA تغییر می کند.
کم خونی خطرناک در افراد مسن بیشتر شایع است. طبق مطالعه ای در سال ۲۰۱۲ ، این بیماری ۰.۱ درصد از افراد را به طور کلی ، اما تقریبا ۲ درصد از افراد بالای ۶۰ سال را تحت تاثیر قرار می دهد.
۱۴. بیماری سلیاک
افراد مبتلا به بیماری سلیاک نمی توانند غذاهای حاوی گلوتن ، پروتئینی که در گندم ، چاودار و سایر محصولات غلات وجود دارد ، بخورند. هنگامی که گلوتن در روده کوچک است ، سیستم ایمنی به این قسمت از دستگاه گوارش حمله کرده و باعث التهاب می شود.
یک مطالعه معتبر در سال ۲۰۱۵ نشان می دهد که بیماری سلیاک حدود ۱ درصد از مردم در ایالات متحده را تحت تاثیر قرار می دهد. تعداد بیشتری از مردم حساسیت به گلوتن را گزارش کرده اند ، که یک بیماری خود ایمنی نیست ، اما می تواند علائم مشابهی مانند اسهال و درد شکم داشته باشد.
*کارشناس ارشد ایمنی شناسی پزشکی
